...Κλείνοντας, παραθέτουμε απόσπασμα κειμένου του Σοβιετικού καθηγητή πανεπιστημίου Β. Α. Μποσένκο:

«Οφείλουμε να καταλάβουμε ότι η καθολική, ενιαία, υποχρεωτική σχολική μόρφωση (κι ας ονομάζεται ακόμα "μέση") είναι αναντικατάστατος κρίκος στο σύστημα της συνεχούς μάθησης. Είναι ζήτημα μόρφωσης και συνέχισης της ανάπτυξης ενός φυσιολογικού ανθρώπου και η απόκτηση από αυτόν όλων των απαραίτητων γι' αυτό συνιστωσών, η απουσία μιας από τις οποίες κάνει τον άνθρωπο παραμορφωμένο, αποτυχημένο.

Αντίστοιχα πρέπει να κατανοούμε και την εγγύηση της μόρφωσης, η ουσία της οποίας δεν έγκειται απλά στο ότι δίνεται στον καθένα η δυνατότητα να την αποκτήσει, αλλά στο ότι ο καθένας τη λαμβάνει σε οποιαδήποτε περίπτωση, ότι κανένας πολίτης της σοσιαλιστικής κοινωνίας δεν θα μείνει ημιμαθής, αμαθής (ημιάνθρωπος), ανεξάρτητα από τη θέληση ή μη του "ανόητου" παιδιού ή των προκαταλήψεων των γονέων κ.λπ...

Και δε μιλάμε για την προσέλευσή του στο σχολείο όπου πρέπει να παρακολουθήσει τη συγκεκριμένη περίοδο, αλλά την ουσιαστική εκπαίδευση, την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης όλων και του καθενός. Εγγυητής όλων αυτών δεν είναι η καλή θέληση, αλλά ο ίδιος ο τρόπος ύπαρξης του σοσιαλισμού, ο τρόπος παραγωγής αυτών. Η πηγή της υποχρεωτικής μέσης μόρφωσης δεν έγκειται στο ότι ο σοσιαλισμός μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό του μια τέτοια πολυτέλεια και εξαιτίας ανθρωπιστικών συλλογισμών ή συλλογισμών κύρους να "δωρίσει" δωρεάν εκπαίδευση σ' εκείνους, όσοι τη θελήσουν, αλλά στο ότι ο σοσιαλισμός δεν θα μπορεί να υπάρξει, ν' αναπτυχθεί, να λειτουργήσει χωρίς μορφωμένους (οπωσδήποτε πολύπλευρα) ανθρώπους - και όχι μερικούς, που θ' αποτελούν ένα συγκεκριμένο στρώμα διανοούμενων, αλλά όλους χωρίς εξαίρεση.

Αυτή είναι μια εγγύηση, από την οποία δεν μπορεί να ξεφύγει ούτε ο εγγυητής ούτε αυτός στον οποίο δίδεται. Γι' αυτό η σοσιαλιστική κοινωνία εκπροσωπούμενη από το κράτος παίρνει την ευθύνη και τη φροντίδα για την αποτελεσματικότητα, την επιτυχία, την εγγυημένη ποιότητα της εκπαίδευσης όλων και σε όλα τα απαραίτητα, γιατί χωρίς αυτά δεν μπορεί να υπάρξει».

http://www.902.gr/fakelos/neolaia-paideia/89337/i-thesi-toy-kke-gia-sholeio-kai-astiko-sholeio